هرم مازلو و رنجی که می بریم

این هرم مازلو است که توسط آبراهام مازلو در سال 1943 پیشنهاد شده است و نیازهای انسان را طبقه بندی می‌کند. بر اساس این هرم نیازهای انسان از بنیادی‌ترین و ابتدایی‌ترین تا والاترین نیازها دسته‌بندی شده است. نکته‌ی مورد اهمیت درباره این هرم این است که بدون برآورده شدن نیازهای یک طبقه، نیازهای طبقه دیگر برای انسان اهمیت پیدا نمی‌کند. به کمک این نظریه می‌توان بسیاری از رفتارهای فردی و اجتماعی را شرح داد. به طور مثال کسی که درگیری ذهنی‌اش سیر کردن شکم خود و خانواده‌اش است، نمی‌تواند به سلامت، امنیت مالی و روابط اجتماعی خود فکر کند، چون اصلا اینها مسئله اساسی زندگی او نیست. 

در بالاترین قسمت این هرم خودشکوفایی قرار دارد. جایی که فرد می‌تواند پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های وجودی خود را کشف کرده و شکوفا کند و به نظر من کسی که بتواند به این مرحله برسد محتملا انسان خوشبختی خواهد بود. در جوامعی مانند جامعه ما که قشر قابل توجهی از مردم درگیر برآورده کردن نیازهای سطح اول و دوم خود هستند، امکان رسیدن به خودشکوفایی برای آنها وجود ندارد. اینکه می‌بینیم فضای مجازی پر شده از مسائل شکمی و زیر شکمی دلیلش همین است. عمده مردم ما در برآورده کردن نیازهای فیزیولوژیک خود (چه به دلیل شرایط اقتصادی، چه به دلیل باورهای اجتماعی و دینی) مانده‌اند و از آن عبور نکرده‌اند.

نکته دیگری که در این هرم به نظرم می‌رسد نقش پول است. به کمک پول حداقل دوطبقه از این نیازها به سادگی قابل برآورده شدن است و به همین دلیل است که افرادی که تمکن مالی بالاتری دارند شانس بیشتری دارند که زندگی را در ابعاد وسیع‌تری تجربه کند و شانس بیشتری برای رشد فردی و شخصی خود در زندگی دارند.

اما با توجه به شرایطی که ما درآن حضور داریم احساس می‌کنم حکومت هم مایل است ما بیشتر در نیازهای اولیه خود دست و پا بزنیم تا نتوانیم به مسائل پر اهمیت دیگر مثل حق و حقوق انسانی خود و آزادی فکر کنیم و بتوانیم به سمت خودشکوفایی حرکت کنیم. چون پیش نیاز خودشکوفایی آگاهی است و آگاهی طبقه ضعیف چیزی است که صاحبان قدرت از آن ترس دارند. زیرا آگاهی منجر به مطالبه‌گری می‌شود. وقتی تمام دغدغه و مطالبه‌گری ما واکسن، قطعی برق، عدم امنیت جاده‌ها، قیمت مرغ و گوشت و شیر و بنزین، نادیده گرفته شدن حقوق زنان، ... باشد، ظرفیت ذهنی ما پر می‌شود و دیگر فرصتی نداریم به خودمان فکر کنیم که اصلا اینجا چه کار می‌کنیم و قرار است چه کنیم.

با تمام این اوصاف چه می‌توان کرد؟